پیام‌ها و تلفن‌های زیاد مردم به گروه دانش و سلامت موید این مطلب است که این دغدغه به نگرانی زیاد آنها تبدیل شده است و در این زمینه خواستار توجه جدی‌تر مسئولان هستند. البته در این رابطه شورای شهر تهران نیز مصوبه‌ای برای ساماندهی دکل‌های مخابراتی به تصویب رسانده است تا از عوارض این دکل‌ها بر شهروندان بکاهد. در همین زمینه با مهندس علی گورانی، کارشناس مسئول برنامه بهداشت تشعشعات هسته‌ای و امواج الکترومغناطیسی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت‌وگویی انجام شد.
- منظور از تشعشع یا پرتو چیست؟
تشعشعات، انرژی‌هایی هستند که از مواد هسته‌ای یا امواج الکترومغناطیسی ساطع می‌شوند و به 2 دسته مصنوعی و طبیعی تقسیم می‌شوند.
- آسیب‌های ناشی از این دو تشعشع به‌طور مشخص چیست؟
گاز رادون دومین عامل سرطان ریه و اشعه ماورای بنفش عامل سرطان پوست در کشور است. ما جزو کشورهایی هستیم که پیرپوستی خیلی زودرس داریم. آب مروارید در کشور ما آنقدر زیاد است که روی خط آب مروارید در دنیا قرار داریم.
- تشعشعات مصنوعی عمدتا شامل چه تشعشعاتی هستند؟
این تشعشعات شامل کاربری‌های پزشکی و ارتباطات الکترونیک است که در بخش ارتباطات الکترونیک، وایرلس بیشترین آسیب را به انسان وارد می‌کند. این انرژی‌ها که در قالب انرژی‌های امواج الکترومغناطیسی دسته بندی می‌شوند، از تمام وسایل برقی که اطراف ماست ساطع می‌شود و در این میان آنهایی که بی‌سیم هستند انرژی بیشتری را ساطع می‌کنند.
- آیا دکل‌های آنتن تلفن همراه در این گروه قرار می‌گیرند؟ مقدار انرژی‌ای که از آنها ساطع می‌شود به چه میزان است؟
دکل‌های آنتن تلفن همراه، ایستگاه‌های ثابت تلفن همراه هستند که به‌عنوان منبع مولد انرژی شناخته می‌شوند و انرژی ساطع می‌کنند اما نباید تصور کنیم که اینها از سایر آنتن‌ها پر انرژی‌تر هستند؛ چراکه امواج ارتباطات الکترونیک غیریونی هستند و قدرت یون‌سازی ندارند.
- مقدار انرژی‌ای که دکل‌های آنتن تلفن همراه تولید می‌کنند چه میزان است؟
انرژی آنها با فرکانس‌هایشان ارتباط مستقیم دارد. فرکانس‌های دکل‌های آنتن تلفن همراه بین 800 تا 2هزار مگاهرتز است.
- پس دکل‌های آنتن تلفن همراه هم دارای آسیب‌های جدی برای انسان هستند؟
بله، تمام انرژی‌ها اگر به مقدار زیاد و به‌مدت زیاد به بدن تابیده شوند می‌توانند آسیب جدی وارد کنند و عامل بروز انواع سرطان‌ها و بیماری‌ها شوند، به همین دلیل است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان جهانی بهداشت براساس اصلی به نام «آلارا» یعنی به حداقل رساندن امواج تاکید دارند که تا جایی که می‌توان میزان پرتوگیری را کاهش داد. بنابراین باید تا جایی که می‌شود کمتر در معرض امواج قرار گرفت.
- منظور از فاصله تا چه شعاعی است؟ آیا حد مجازی مشخص شده است یا خیر؟
از نظر ما به‌عنوان ناظر سلامت، مقدار انرژی‌ای که از این امواج به مردم می‌رسد نباید از حد مجاز ملی بیشتر باشد و معیار سنجش ما هم انرژی دریافتی است نه نوع، شکل، ارتفاع و بلندی آنتن که البته این موارد نیز تاثیر خودشان را دارند. حد مجاز ملی در مورد دکل‌های آنتن تلفن همراه یک میلی‌وات بر سانتی مترمربع از پوست بدن است، بنابر این در یک سانتی‌متر مربع پوست بدن نباید بیشتر از یک‌بار انرژی دکل‌های آنتن تلفن همراه برخورد کند. به‌عبارت بهتر وقتی ما در شهر سنجش می‌کنیم نباید هیچ‌جا را سراغ داشته باشیم که مقدار انرژی سنجش ما از یک میلی وات بر سانتی‌متر مربع بیشتر شود.
- یعنی هر نقطه‌ای را که وزارت بهداشت سنجش کند و این میزان بیشتر باشد تخلف صورت گرفته است؟
بله، همین‌طور است. این مسئله نشان‌دهنده تخلف است؛ چرا که از حد مجاز ملی فراتر رفته است. سازمان انرژی اتمی و سازمان بهداشت جهانی هم بر این نکته اصرار دارند که تا می‌توان خطرات ناشی از پرتوها را به حداقل رساند و از میزان آسیب‌های احتمالی کاست.
- آیا در زمینه دکل‌های آنتن تلفن همراه وزارت بهداشت برای جلوگیری از آسیب به مردم اقداماتی انجام داده است؟
وزارت بهداشت به‌عنوان ناظر سلامت در این زمینه نقش رسالتی خود را برای کم‌کردن آسیب‌ها با قوت انجام می‌دهد اما متولی بحث ارتباطات الکترونیک، سازمان تنظیم مقررات رادیویی است. وزارت بهداشت با حساسیت زیاد باید سنجش کند که مقادیر انرژی از حد مجاز ملی بیشتر نشود و اگر بیشتر شد حتما باید پیگیری کند.
البته در این زمینه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید خیلی بیشتر با ما همکاری کند؛ چرا که براساس قانون حفاظت در برابر اشعه سال 1368 مجلس شورای اسلامی، هر کاربر سیستم مولد اشعه موظف است که به محض راه‌اندازی دستگاه خود انرژی‌سنجی کند و به‌صورت ادواری هم این انرژی سنجی را انجام دهد، بنابراین ما باید از مقدار انرژی‌ای که ساطع می‌شود کاملا مطلع باشیم که هیچگاه از حد مجاز ملی بیشتر نباشد.
- چه مکان‌هایی را وزارت بهداشت با حساسیت بیشتری پیگیری می‌کند؟
تاکید ما بر این است که حتی‌الامکان از نصب آنتن‌ها در مکان‌هایی که افراد آسیب‌پذیرتر وجود دارند مثل مراکز آموزشی جلوگیری شود. در مورد منازل مسکونی نه اینکه حساسیت نداشته باشیم اما حساسیت ما روی تجمع‌های انسانی آسیب‌پذیرتر به‌مراتب بیشتر است.
فتانه انفرادی
